25/10/14

De buegas desinformes






Luego surtirá un fanzine de poemas n´aragonés que editamos en Iruñea, lo'n femos dende a colleta nabarra de fablans como un d'os quefers imposatos cara ta espardir o conozimiento d'sta luenga bezina. O libret , ateserato e pincho dica an plegón as perras, ye prou majo anque no tien garra ambiesta de fachendoso.
Sólo mos aganarba que siga una espiga més, puede estar que encara una miqueta berda, en o desinforme trigazal d'ista luenga. Sisquiá tos en faiga bella morisqueta en a tripeta.
Tos enanto a portalada. Buen prebo.     


Ista catafila de parolas que tiens en as mans se metioron en cantareta tramenando-ne camíns e  buegas-mugas-güegas-búas (O mesmo me se´n tien) an escomenzipian capiteros encara por esbrozar-sen. Cobaltos de silenzio que esnabeso por endrezeras que rancan de un peito e un parlache que fan un poder por continar traquetiando limpio esbiellar-se cuentra l´azeto d´o tiempo.

Si paraz cuenta, cuaternar poemetas n´aragonés ye fer-lo dende una dople intimidat.

De primeras a cuasi amagata delera de escribir en ista luenga sobatita por l´acotole de buena cosa d´o suyo espazio en ista soziedat de mercato. E dimpués, pa forro bota,  o berso, tamién en as no guaire besitadas marguins d´a misteriosa balgua d´o lenguache poetico. Intimidat que atamás mía pa días en tenebanos sin imprentar, pero que, por atro costau, m´afalaga de ufrir-la-te en ista fabla que fa garras por remanir en a baya d´a dinnidat que tot sentir e esprisión merexen.

Aragonés e berso en compaña no como lo zaguer siñal de angunioso romantizismo feito de piazers de recosiros. Estimamos millor que sigan bersos como buxetas que imos dixando en o camín de l´aragonés enta debán, chunto a tantisma de chen que tamién lo´n fa coboyando los nuestros pasos.  Parlache aragonés e berso fendo pacha concarando-ie en conchunta e á retepelo con l ´asabela mediocridat prosaica e demagochica que no se mira de ateserar, profés, custions niquitosamén minorizatas como istas.

Pero ixo rai, ni perreque ni zarrapita ni pón nos se´n da, lo´n femos asinas, mirando de campar por dembas enta nuebas ambiestas en ista luengua de buxo agostau que atamás d´ixo, gosará rebiscolar-se e rechitar, talmén, zanzeras fuelletas berdas en pachinas, retes, casas, eras, dembas, marguins, carreras….miaquemexio ta do en plegará á tamás de bels gubernáns.

Fer-lo-ne en a biella Iruñea, chunto a os mios compañers d´a Colla Nabarra de Fablans, ye atra d´as mugas que blincamos. Ista muga, agora cheografica, entre Nabarra e Aragón, que a ormino e por esferéns custions bi-esnabesamos sin parar-ne cuenta ni capir a reyalidat cultural, mesmo a Istoria, que nos achunta por denzima d´atrás enchaquias e custodias. Parlaches bascons ( Güe goyosamén  refirmatos anque encara fendo un poder por espardir-se e normalizar-se) , e romanzes charratos en as montañas e riberas bezinas (Istos en periglo d´amortar-se) que ta par d´alabez combibioron en una bastida de reconoxedura cultural mezcliza que os conzietos d´a Historia esbarroron en ista forca de luengas minorizatas.

Mos afalaga, pos, poder amanar-te de bella traza o conozimiento de la feta de l´aragonés como luenga que bi-esdebiene en berso, e asinas dar notorio pa espardir ista fabla que amenista fer-se serbir en o suyo enzerrine por a suya abandita dinnidat.

Abantar de saputo d´ista luenga u aponderar-me de cualsiquier traza, ye platero que no´n puedo, asinas que desincusar-me si cuan tos escribo no lo´n foi de traza y como cal. A grafia que agora foi serbir ye a que millor, por un casual, conoxco, pero ixo no quita pón pa ubrir-me ancho batalero t´atras, que totas surten, me s´entrefá, pa refirmar e amillorar ista casa nuestra ubierta e dibersa. O tiempo e, más que más, o buen esmo d´os fablans caldrán adempribiar a la fín a grafía que aduye á la amostranza de l´aragonés común sin de trestallos que de primeras chocan a qui empezipia. Puestar que dialeutals-por naturaleza- y grafías-por proposas- no sigan que o siñal de riqueza cultural d´iste pais aragonés de farinas de mal zernir. Jolio, que m´en boi como lo trillo por as piedras….      

Pos aquí somos… enzenegatos por istos mapas d´interior a rebutir de arrepinchatas buegas d´ixas que cal esboldregar en o nuestro esmo - E dixemos que sigan as buenas chens qui metan u i- saquen as atras güegas pa aministrar-sen millor-.

Blinca con nusatros, de buen implaz, os paretazos d´ a esconoxenzia que mos trestallan… biene ent´as berdas tascas d´iste chiquer cobalto de dibersidat an escomenzipian os amplos mapas d´isobaras.

Perque bi ha de cosas que continan dillá d´as buegas imposatas, sin de aconorto e limpio rebilcar-se,  femos iste treballo pa amostrar-te, sigas d´ande sigas, ista fabla que se fa serbir d´istos torpes bersos que acucutan bergoñosos a la funda luz d´as tuyas ninetas.

Prou, con ers tos dixamos…imos a beyer como baila Miguel si a dreitas u de rebés.                                                                                     


  Alifonso Otal -De ferrero-

4/9/14

Suenios





Qui replega os tuyos suenios cutianos…?
Bolito de enreligatas fuellas de laurelero  que
o pulso de tu merexe por batir a marca d´o
tiempo en os tuyos esbeiles,
cheras esconditas do prexinar-ie o
que o prebeyible d´o día acora,
falordias que ya dengún no, de mentiretas,
te rezenta p´amostrar-te a bolar,
puntos de fuga, cuentraluzes acorporandose
dezaga de grisas berruntas .

Suenios… Yo mesmo no los rispero en trata
e como cal, e tasamén,  m´en queda, a punto lo día,
una esfilorchada baya de libertat azulenca, una
golladeta que me se mira dende luen, una remor de paz ,
una sinsustanziata erezión pa cosa…alasbezes un embordiello
de prexinallos, como de eszenas proyetaudas a botiboleyo
en as mías pardas alas de  pola a lo retuno de una bombilla. 

Suenios… fruitos zaga os tuyos güellos  que a nuei  madura
pa laminar d´ers o suyo dulzor d´estrela, fruitos
nueitámbulos que o mal zaba con o suyo esmolato filo
fendo-ne cullebras de amarga pelleta, fruitos malmesos de
foscos  recosiros uscando a maitinada que empreñe de berde
a suya negra simién…
A nuei ye un mar de suenios do s´amagan afrechos d´estadistas,
sicologos, poetas e publicistas. 

Mañana o parte d´as notizias fablará de grandizos suenios,
o de culos e a o rabés será: D´os suenios d´os grans,
gestatos en o sondormir de buena cosa de chen…ni en os articlos
de opinión, ni sisquiá en a pachina an mos i- meten qui ya ye
goyoso en o suyo suenio  pa cutio, trobarás : Güe he soniato
con tu…

E asinas, como ye de dar, denguna zerteza i-tendrá mans que
t´en faigan fiestetas por os aintros, y todos seremos sin tartir
en o silenzio que mos aponderen os bendedors de suenios de
esibizión -masa de suenios en masa- en os enluzernáns brilos
doratos  d´o día.  

Asina que ya lo´n sabes, que fateza, güe
tanimientres os melons cruzaban a carretera,
zarratos, por no beyer-la, os güellos a la nuei,
en a mia  intimidat de amagatas esenzias…Güe
he soniato con tu…
Pa dizir-te isto se abioron de soniar os poemas.
Te usco en os mios suenios… mos beyemos en o firmamento
de ista eterea unibersal filmografía. Qui quiera que sigas…

1/9/14

Quien recoge tus sueños






Laureles que tus sienes merecen por
batir la marca del tiempo por tus desvelos,
fuegos clandestinos  para imaginar
en ellos  lo que lo previsible del día
apaga, cuentos que ya nadie te miente
para enseñarte a volar,  puntos de fuga,
contraluces alzándose tras grises presagios… 
  
Yo mismo no les presto los debidos respetos,
y apenas retengo, muy de mañanas, del sueño,
una deshilachada estela de libertad azulada,
una mirada a lo lejos, un rumor de paz, una erección

  
Sueños…frutos tras tus ojos que la noche madura
para tomar de ellos su dulzura de estrella , frutos
noctámbulos que el mal desnuda con su filo tallando
culebras de piel amarga, frutos de descompuesta pesadumbre
buscando que la mañana preñe de verde su negra simiente…
en la noche un mar de sueños se esconden a salvo de estadistas,
psicólogos, poetas o publicistas.
  
 
Mañana las noticias hablarán de los grandes sueños,
o viceversa por lo general, gestados en el dormir de
muchos, ni en los artículos de opinión, ni tan siquiera
en la página donde se nos informa de quien ya goza
del sueño eterno, encontrarás : Hoy he soñado
contigo…
Y así, claro,  ninguna certeza tendrá manos que te
acaricien por dentro, y todos permaneceremos en el silencio
que nos proclamen los vendedores de sueños de exhibición,
masa de sueños en masa, en el esplendor dorado de los días. 
 
Así que ya lo sabes, qué tontería, hoy
cuando los tejones cruzaban la carretera,
cerrados, por no verla, los ojos a la noche,
en mi intimidad de esencias ocultas…Hoy he
soñado contigo…
Para decirte esto se debieron soñar los poemas.
Te busco en mis sueños...nos vemos en el firmamento
de esta etérea universal filmografía. Quien quiera que seas...

28/8/14

Pixadeta blues




Ella en yo, inmensa de ninetas, m´en ye gritando,

e me´n fa barruntar una mena de intimo desafío,

e yo, ya en ella, me deluyo alibiau dica dixaparecer…

como t´o fuego, t´al augua, t´al aire, tierras d´a mía carne

ta la nuei, toda alma, fundo zielo que comboca, a ormino

me´n torno pa desbiellar, terne que terne, as mesmas

ambiestas que aponderan o miraglo que mos clama.



Azogue de mirallo ye a nuei, sublime arquiteutura

de espazios inacorables, cobalto feito d´os tuyos anelos,

os mios deseyos, de croxiras y sosiegos puyando-ie

á enzender reflexos estrelares e estar purnetas siderals.

Como alteras luminetas en puyan dica posar-sen-ie e fer-sen

cucar d´estrelas á rebutir, eraldos d´o sol, agullas que punchan

o esmo enzerteras…iste debe estar o zielo prometiu chapurniau

de presenzias, alufras e zertezas.



Te torno á trobar en tanto que me´n pixo dos bieretas,

á o leco de Xakira… astí bi yes… amagata seo d´altars

montaraces e coros de zapos e ranetas…con os mios piez firmes

en tierra, ent´alto a capeza, á toda bida truco, ensinificán,

en bel metá d´o tiempo, do lo espazio, negro cuco, se trafega…

dixo esbolastriar deseyos de terneza y armonía do toz a o cabo

benzamos, e me´n torno t´intro, ent´o baile an medran os goyos

por toz conqueraus.



 

Aquí tamién a nuei, en os brilos dende o entablidau

de faldas curtas de luminetas en a preta luz d´os fluoreszens

esfendiendo as buegas de lo zanzero blango d´o suyo cado,

en os secretos tobos zarquinazos d´as güelladas, en as minguans

lunas royas iluminando o que diz os zeños….

difuera, qui lo dizirba, os barrancos continan baxando,

os coniellos beilan, os ninos suenian…

Mil grichas esgarrapando alas de beire, cuculos clandestinos,

granotas barrenatas… siente-lis-ne….a nuei dixa espardir-ie as

remors sin garra estorbo, como seda en o zierzo a nuie tremola…

En as finestras molsa negra, o tiempo quedo, un mar que suenia...

a nuei que terne impera.

Ye l´esprito sin de mugas que bi´n ha entre tu y as tuyas lunas,

libre suenio… no´n dixes s´acotole cuan o dia á cuxirar-mos en torne.


Llanos de l´Ebro - Erribera-









Enta os tuyos brazos morenos, resalada,


mirando de con tu acarrazar-sen, baxan d´a mia

montaña gorgollosas luengas enchugarditas

a fer-sen mirallos d´a luz enlurcernán d´os

tuyos güellos, negros de purnetas a rebutir.

Carasol sin de mugas an pandas se i posan

sondormitas as carrañas e o romanziar de

grisos zielos, tierra baxa con o buen prebo y

a color d´o pan rustíu, frescacho de ballo recién

ruxau cuan o lusco dixa una paz de berdas guembras. 


Ta la tuya ampla alda de tierra sin de pacos

chitada larga eszerranata á o rustil, gosan plegar

as berdas glarimas d´aimor d´istas zinglas…

ploriconiar arrozegato por o conzieto d´as

costeras cara ta tu, dixando-ie un suenio

berde de tierra bearnesa de molsa e marzapán.


Piel xuta, estorbada güellada, pelo atusau

concarando lo inacorable enzerrine d´o zierzo,

ribera do los chopos espindargos en o suyo

perén bater cantan poemas á o canto l´aigua fendo

tortular-ne as fuellas mesmo l´esmo d´a suya chen….


Os chopos d´a Ribera ya

tienen toz o tuyo nombre

que yo lo escribié con

a mia naballa campera…


Augua ta do bas, marchar y tornar-ie dimpues

de estar mar? D´o suyo quedo sobater, en a plebia

me´n trayes, si te baga, un siñalín d´ixa a suya trista remor.


Que as estrelas ban alteras,

n´imos t´a cama mozos, que

a luz d´o día plega, siñalando

a maitinada….


22/7/14

Zumaia 21,30 h.







Embelecaus nos lo miraba-nos

alufrando lo acucutar d´o sol

entre sotobaus gorgollos de
boira engaronando lo zielo,

rebutir-ie de lurtes, esferra d´agüerros,

esbulligar desinforme de parramacos

en o zeñar d´as nubes enpreñatas d´o sol…

L´ambiesta yera o celeste mirallo d´os

blangos serratos, a funda cuentraluz dillá

d´os nuestros suenios a retaculas…

Astí, arrepinchaus sobre o nuestro

cutiano petenar, fitos os guellos dillá

d´a zaguera buega, a mar yera o esbarizoso

camín an se arrozegaba o día…alentar de

molsa, fenar do s´esbolutraba l´aire

burniando-se ne ent´o nuestro esmo…

O sol, dezaga L´orizón, angluzioso, a mar

se i bebeba dica afogar-se...e a luz, texida

de rica seda, ziega d´aimor ent´o sol s´en escorreba.

Debán d´ixe zarquinazo de luz yo me pensaba

an yeranos a ixa mesma ora a resta d´os días…

an amagabanos a cursa a l ´arreu d´os luscos,

que feba que toz con una mesma delera,

querendo lebar-nos un piazer d´ixa libre

polideza, trastiaranos con o móbil pa fer de ixe inte

a imáchen de una remeranza,u de un suenio,

de un dandalo, mesmo de una angunia…

Que nos furtó o sosiego d´os amplos silenzios? 

Beluns, antis de tornar, se retratoron con

lo sol posau en a man…pero o lusco, sin de poder-lo

remeyar i moriba, a nuei se feba t´astí.

Luego as  bacanzas rematarán, ascape á enganchar…

Bi abrá ambiestas que alufrar ?

Cal parar ne cuenta …paisaches d´alma pa no reblar,

que atardezeres en o peito no guaires mancarán.

A belleza aguarda… me la miro de trobar-ie.